Cuốn sách Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam được cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S. McNamara cho ra mắt vào tháng 4/1995, đúng 20 năm sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc. Đây là một bản tự sự đầy day dứt và thành khẩn của một trong những kiến trúc sư chính của cuộc chiến này.

McNamara, từng giữ vai trò chủ chốt trong chính quyền Kennedy và Johnson, đã lựa chọn phá vỡ gần 30 năm im lặng để viết cuốn sách mà theo ông, ban đầu “định không bao giờ viết ra”. Ông buộc phải lên tiếng vì nỗi đau trước sự mất lòng tin sâu sắc của người dân Mỹ vào các thể chế và lãnh đạo quốc gia sau cuộc chiến.

Lần đầu tiên, McNamara công khai thừa nhận trách nhiệm và sai lầm trong việc đưa nước Mỹ can dự vào chiến tranh Việt Nam, ông viết: “Chúng tôi đã sai lầm, sai lầm khủng khiếp”. Đây là một lời thú nhận chưa từng có tiền lệ trong lịch sử chính trị Mỹ.

Không chỉ dừng lại ở sự ăn năn, cuốn sách còn phân tích sâu sắc những nguyên nhân dẫn đến thất bại, từ những sai lầm trong nhận thức chiến lược, thiếu hiểu biết văn hóa và chính trị Việt Nam, cho tới các tính toán sai lầm về đối ngoại. McNamara đồng thời rút ra những bài học sâu sắc về chính sách đối ngoại, sự minh bạch trong lãnh đạo và trách nhiệm với nhân dân.

Ngay khi xuất bản, cuốn sách đã gây chấn động dư luận, trở thành một trong những ấn phẩm bán chạy nhất tại Mỹ thời điểm đó. Với giá trị tư liệu và tính thời sự sâu sắc, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã xuất bản bản tiếng Việt lần thứ hai (có chỉnh sửa và bổ sung) nhằm cung cấp thêm tư liệu quý từ phía Mỹ cho bạn đọc trong nước nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.